Ingrijpende restauratie Aquariumgebouw Artis

gepubliceerd op:

Het Aquariumgebouw van Artis is een gebouw voor zoet- en zoutwateraquaria en het Zoölogisch Museum Amsterdam. Dit Rijksmonument, dat uit 1882 dateert, wordt nu ingrijpend gerestaureerd.

Het intensieve gebruik in de afgelopen 138 jaar, diverse verbouwingen maar met name de aantasting van de metselwerkconstructies als gevolg van het zoute water heeft zijn sporen nagelaten.

In samenwerking met onder andere Artis, historici, OTH architecten en Verlaan & Bouwstra architecten zijn de cultuurhistorische waarden van het Rijksmonument in beeld gebracht, is er een opname gemaakt en zijn er diverse onderzoeken gedaan naar de technische staat (o.a. onderzoek van de 1740 bestaande houten palen) van het gebouw en is het restauratieplan ontwikkeld.

Ontwerpvisie

De ontwerpvisie van OTH architecten is licht en lucht in het gebouw te brengen. Er komt een logische rondgang en de monumentale structuur van de architectuur wordt beter zichtbaar gemaakt.

De grondige restauratie is erop gericht om, waar het kan, zoveel mogelijk het oorspronkelijke ontwerp terug te brengen en eerdere ingrepen ongedaan te maken.
Bij dit alles is Verlaan & Bouwstra verantwoordelijk is voor de bewaking van het Rijksmonument, zoals kleuronderzoek, terwijl het ontwerp geheel bij OTH ligt.

Composiet als oplossing

Gezien de grote zoutbelasting op de constructie ter plaatse van de zoutwateraquaria zijn er, in samenspraak met de betrokken partijen, diverse mogelijkheden onderzocht om de zoutaantasting in de toekomst zoveel mogelijk te minimaliseren. Dit heeft geresulteerd in het besluit de zoutwateraquaria met hun ondersteuningen, trappen en roostervloeren in composiet uit te voeren.

Doordat composiet vele malen lichter is dan de aanwezige gemetselde bakken ontstaat gelijk de mogelijkheid om de bakken groter te maken, dat het welzijn van de dieren ten goede komt.
Uit een aantal controleberekeningen die we maakten blijkt dat het mogelijk is om deze bakken op de bestaande fundering te plaatsen, zonder dat er een nieuwe paalfundering gemaakt hoeft te worden.

Aanvullende constructieve werkzaamheden

Door de zoutaantasting moet ook de wand aan de zijde van de zoutwateraquaria in de Grote Aquariumzaal grotendeels vervangen worden. De uitdaging hierbij is om dit uit te voeren zonder dat er schade ontstaat in de rest van het gebouw. Dit vraagt om een zorgvuldige afstempeling van de bestaande, te handhaven constructie.

Om de nieuwe lift toegankelijk te maken moet daarnaast één van de huidige mammoetbakken verkleind worden. De nieuwe zijwand van deze bak moet vervolgens volledig waterdicht worden gemaakt, een niet onbelangrijk detail.

Dit, samen met o.a. diverse doorbraken, nieuwe vloerdelen, trappen en liften, levert opnieuw een bijzonder interessante opdracht op die wij voor Artis mogen uitvoeren.