De laatste kuubs beton voor de radiotherapiebunker
Vandaag wordt het laatste deel gestort van de stralingsbunker van het nieuwe Radiotherapiegebouw van het St. Antonius Ziekenhuis in Leidsche Rijn, Utrecht. Het is de tweede stort van het 2,0 meter dikke dek van de bunker. Eerder werden in één keer de wanden gestort. De dikte van de wanden varieert van 1,0 tot 1,5 meter.
De forse wanden en vloeren zijn nodig om de straling tegen te houden die vrijkomt bij de radiotherapie; een bestralingsmethode gericht tegen kanker. “Ondanks de grote dikte is in bepaalde zones van de wand normaal beton niet genoeg om de straling voldoende tegen te houden. In deze zones wordt zwaarbeton met magnetiet als toeslagmateriaal toegepast. Magnetiet is een vorm van ijzererts. Als toeslagmateriaal verhoogt het de dichtheid van het beton tot 38kN/m3, circa anderhalf keer het gewicht van normale beton” vertelt Frank Braam, constructeur bij SWINN.
Temperatuurbeheersing
Bij uitharden van beton komt veel warmte vrij. Deze warmte is in het midden van de wand (of vloer) hoger dan aan de zijkanten. Het beton zal hierdoor in het midden ook sneller uitharden dan aan de randen. Bij grote temperatuurverschillen tussen de buiten- en binnenkant ontstaan hierdoor grote krimpspanningen en daardoor veel scheurvorming.
“Naast het beperken van de hoogte van de temperatuur om openscheuren van het beton te voorkomen is dus vooral het beheersen van temperatuurverschillen de kunst” vertelt Braam.
“Voor de stort van de bunker heeft een betontechnoloog een uitgebreide analyse gemaakt van het temperatuurverloop tijdens het uithardingsproces. Op basis hiervan is het betonmengsel bepaald en zijn aanvullende maatregelen gedimensioneerd. Zo zijn op verschillende plekken in het beton sensoren geplaatst om het uithardingsproces volledig te monitoren. Bij de stort van de wanden, die allemaal in één keer tegelijk zijn gestort, is de hele stortdag een betontechnoloog van de betoncentrale aanwezig geweest om het proces te begeleiden en indien nodig het betonmengsel of de stortsnelheid bij te sturen om de temperatuurontwikkeling te beheersen.”
Het Radiotherapiegebouw
De bunker is het hart van het nieuwe Radiotherapiegebouw. Het gebouw telt 4 verdiepingen en heeft een draagconstructie die deels bestaat uit een gewichtsbesparende breedplaatvloer op kolommenstructuur en deels uit kanaalplaten op dragende prefab gevels. De stabiliteit wordt naast de prefab wanden vanzelfsprekend deels verzorgd door de bunker.
In samenwerking met architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra is een draagconstructie ontworpen die zowel flexibel is, als grote belastingen kan opnemen. Door de snelle ontwikkeling van medische apparatuur wil het ziekenhuis een flexibel gebouw waar later nieuwe medische apparatuur kan worden geplaatst, ook als deze zwaar zijn. Zo is de begane grondvloer ontworpen om 15kN/m2 aan veranderlijke belasting te dragen en is onder de gehele vloer een waterdichte kruipruimte met betonnen ondervloer aangebracht. Daarnaast is op de 1e verdieping nog een zone voor toekomstige MRI’s opgenomen en zijn de gevels zo ontworpen dat er grote delen tijdelijk kunnen worden verwijderd om grote apparaten naar binnen te kunnen hijsen.