Tweede leven voor monumentaal ARTIS-Aquarium

Het ARTIS-Aquarium in Amsterdam toont al decennialang één van de meest betoverende onderdelen van de natuur: de onderwaterwereld. Als gevolg van optrekkend vocht en zoutkristallisaties zijn de hoofddraagconstructie en natuurstenen binnengevel aan de publiekszijde van het rijksmonument uit 1877 flink aangetast. Om het gebouw voor de toekomst te behouden, wordt op dit moment een ingrijpende restauratie en verduurzaming uitgevoerd. SWINN maakte het constructieve ontwerp hiervoor.

Ruim tien jaar geleden kregen wij de vraag voor de restauratie en verduurzaming van het Artis aquariumgebouw. Eerste aanleiding hiervoor was de zoutwaterschade aan de hoofddraagconstructie.
De in de jaren ’60 toegevoegde betonconstructie, die het toen al aangetaste metselwerk moest versterken, was aan het vervallen en ook de constructie rondom de zoutwateraquaria was verzwakt. Daarom werd circa vijf jaar geleden besloten om het complete gebouw aan te pakken.

Constructief advies

SWINN werd uitgenodigd om samen met de architect, bouwkundig adviseur, installatie-adviseur en Monumentenzorg een ontwerp voor de restauratie en verduurzaming te maken.
Specifieke vraag was om advies uit te brengen over de uitbreidingen, aanpassingen én restauratiewerkzaamheden. Kortom: over alle constructieve elementen die op haar pad kwamen.
Welke onderdelen moeten tijdens de restauratie verwijderd worden? En hoe? Waar zijn herstelwerkzaamheden of uitbreidingen mogelijk? En welke nieuwe constructieve voorzieningen moeten worden aangebracht, om de stabiliteit en veiligheid van het ARTIS-Aquarium voor de toekomst te borgen?

“Natuurlijk wilde Monumentenzorg de authentieke constructie behouden, maar de huidige staat bood hier helaas geen mogelijkheid voor”, aldus Hushang Ulfati, directeur en raadgevend ingenieur bij SWINN. “Daarom hebben wij op basis van onze bevindingen én de oude gebouwtekeningen een deugdelijke nieuwe ondersteuningsconstructie berekend en uitgewerkt. Ook hebben we meegedacht over tijdelijke ondersteuningen en vervangingsvolgordes.”

Grotere aquariumbakken, betere looproutes

In de nieuwe situatie worden grotere betonnen bakken geplaatst, waardoor de aquariumbewoners meer leefruimte krijgen. Hierdoor wordt extra belasting toegevoegd aan de constructie, die wordt opgevangen door nieuwe paalfunderingen.
Gekozen is voor geschroefde palen, die vanuit het bestaande gebouw aangebracht kunnen worden en bovendien geen trillingen veroorzaken. Op enkele plekken worden doorbraken gemaakt in de dragende wanden, zodat looproutes verbeteren en bezoekers aan het ARTIS-Aquarium ook een kijkje achter de schermen kunnen nemen.

Last-but-not-least wordt een nieuwe houten ondersteuningsconstructie voor de buitengevel aangebracht, die de huidige binnenmuren vervangt en bovendien ongevoelig is voor zoutaantasting.

Publicatie

In onze publicatie van het zojuist verschenen vakblad Stedenbouw leest u meer over dit project en onze rol als ontwerpend constructeur.